bigos

 

Bigos jest polską tradycyjną potrawą kuchni polskiej, litewskiej i białoruskiej, najczęściej podawaną na stół w okresie obchodzenia Świąt Bożego Narodzenia. Jest to pikantna potrawa z kapustą i mięsem, na wykonanie, którego nie ma sprecyzowanego jednego przepisu, przepisy, bowiem różnią się w zależności od regionu a nawet rodziny. Typowymi składnikami bigosu są: biała kapusta, zarówno świeża jak i kiszona, kawałki mięsa i wędlin, przecier pomidorowy, miód i grzyby. Według wielu przepisów mięsa powinno być wagowo tyle samo, co kapusty. Z mięs można użyć wieprzowiny (często wędzonej), szynki, boczku, wołowiny, cielęciny, kiełbasy. Całość doprawia się pieprzem, kminkiem, jagodami jałowca, liściem laurowym, majerankiem, zielem angielskim, suszonymi lub wędzonymi śliwkami lub powidłami śliwkowymi. Całość dusi się możliwie jak najdłużej, do uzyskania odpowiedniej gęstej konsystencji i ciemno brązowego koloru bigosu. Aby bigos był smaczniejszy należy go kilkakrotnie na przemian schładzać, a nawet przemrażać i podgrzewać.

Bigos może być podawany na ciepło i na zimno, jako przystawka i jako główne danie, z żytnim chlebem lub gotowanymi ziemniakami. Ze względy na dostępność kiszonej kapusty głównie w zimie, bigos stał się tradycyjną częścią zimowej diety.

Bigos najprawdopodobniej pojawił się w Polsce dzięki Władysławowi Jagiełło, Wielkiemu Księciu Litewskiemu, który bardzo często uczestniczył na polowaniach, na których bigos był podawany bardzo często. Jednak pochodzenie słowa bigos jest niejasne i przypuszcza się, że wywodzi się od niemieckiego słowa begossen, oznaczających oblać, polać.
W kuchni staropolskiej podawany był bigos z wiwatem. Polegał on na odgrzewaniu bigosu w garnku z pokrywka, która została szczelnie przylepiona do garnka za pomocą ciasta. Głośne „wystrzelenie” pokrywki, pod wpływem ciśnienia, oznaczało gotowość potrawy do spożycia.