Leczenie wad wzroku

 

Krótkowzroczność

Leczenie krótkowzroczności może przybrać kilka form, zaś najbardziej jak dotąd rozpowszechnioną metodą jest korekcja okularowa. Bardzo ważne jest wczesne dobranie odpowiednich okularów u dzieci posiadających zeza, gdyż stosowanie okularów od pierwszego lub drugiego roku życia pomaga wyrównać tę wadę. W leczeniu krótkowzroczności stosowane są soczewki sferyczne wklęsłe tzw. minusy, których zadaniem jest wydłużenie ogniskowej soczewki oka w celu przesunięcia punktu skupienia promieni świetlnych na siatkówce. Soczewki kontaktowe, jeśli są odpowiednio dobrane przez lekarza okulistę do wady wzroku, mogą z powodzeniem zastąpić w większości przypadków okulary korekcyjne.

Nowością, niezbyt jeszcze popularną są elastyczne implanty soczewkowe, które są wszczepiane wewnątrz gałki. Soczewki umieszczane są w oku w czasie zabiegu wykonywanego w miejscowym znieczuleniu. Soczewka pacjenta jest zastępowana przez implant, choć jest też możliwość wprowadzenia między soczewkę pacjenta a rogówkę odpowiedniej mocy sztucznej soczewki. Należy podkreślić, że implant raz umieszczony wewnątrz gałki ocznej, może być w każdym czasie wymieniony na implant o większej mocy lub o słabszej mocy. Jedną z istotnych wad umieszczanych w oku implantów była ich niezdolność do przystosowywania się do ostrego widzenia jednocześnie z bliskiej odległości jak i dalekiej odległości. Sztuczne implanty ponadto nie mogą być stosowane u dzieci, z uwagi an ciągły wzrost gałki ocznej.

Nowym zupełnie kierunkiem w chirurgii okulistycznej jest chirurgia refrakcyjna, pozwalająca pacjentom posiadającym wadę wzroku zupełnie uniezależnić się od okularów korekcyjnych i soczewek kontaktowych. Chirurgia refrakcyjna polega na wykonywaniu operacji zmieniających krzywiznę rogówki w obrębie źrenicy. W przypadku krótkowzroczności korekcji wymaga ogniskowanie obrazu na siatkówkę, co można osiągnąć przez wykonanie promienistych nacięć rogówki czyli zabieg keratotomii promienistej albo możliwe jest poprzez wymodelowanie odpowiedniej krzywizny rogówki przy zastosowaniu lasera. Zabieg keratotomii promienistej polecany jest dla krótkowidzów, których wada wzroku mieści się w przedziale (od -2 do -8 dioptrii). Zabieg polega na wykonaniu kilku bardzo głębokich nacięć rogówki w taki sposób, aby nacięcia przebiegały promieniście wokół źrenicy, co ma spowodować zmianę w ogniskowaniu promieni świetlnych. Skuteczność rezultatu osiągniętego w wyniku zabiegu zależna jest od doświadczenia, precyzji lekarza okulisty, gdyż nacięcia wykonywane są rękami lekarza. Rany powstałe w trakcie zabiegu, goją się nawet kilkanaście dni, co zdecydowanie jest dużym mankamentem tej metody, ale największą jej wadą jest to, że nawet trzydzieści procent poddających się temu zabiegowi pacjentów, aby ostro wiedzieć, musi ponownie używać okularów korekcyjnych, choć zawsze są to okulary o mniejszej mocy. Nie bez znaczenia na ocenę tej metody leczenia pozostaje fakt, że po kilkunastu latach od zabiegu keratotomii promienistej, pacjenci muszą używać okularów do widzenia nawet z bliska. Spowodowane jest to tym, że po nacięciu rogówki dochodzi do jej całkowitego spłaszczenia, co doprowadza z kolei od dalekowzroczności. Metoda ta, przeżywała swoją popularność w latach siedemdziesiątych dwudziestego wieku. Z uwagi na duże ryzyko stosowania tej metody, jak i nie najlepsze efekty, jest coraz w mniejszym stopniu wykorzystywana i zarówno w Polsce jak i na świecie odchodzi się od jej wykonywania.

Ogromny rozwój mikrochirurgii okulistycznej spowodował, że w dziś najchętniej stosowanymi w chirurgii rafrakcyjnej są procedury z zastosowaniem lasera excimerowego PRK i LASIK. Metody te są wykorzystywane do zmiany krzywizny rogówki, a dużą zaletą ich jest emitowanie przez laser excimerowy zimnego światła, które nie jest w stanie oparzyć tkanki rogówki. Natomiast zabieg mający za zadanie wymodelowanie powierzchni rogówki tak, by mogła prawidłowo ogniskować obraz na siatkówkę, wykonywany jest metodą z użyciem lasera LASIK. Technika stosowana w tej metodzie pozwoliła całkowicie wykluczyć naruszenie budowy rogówki i zwiększyć zakres korekcji. Wielką zaletą metody jest brak pooperacyjnego bólu, przy odczuwaniu w pierwszych godzinach jedynie delikatnego dyskomfortu. Nie ma potrzeby noszenia opatrunku, a sama rekonwalescencja przebiega w błyskawicznym tempie i najczęściej po kilku dniach jest zakończona. Zabieg ten może być wykonywany u pacjentów, których krótkowzroczność mieści się w przedziale nawet do -13 dioptrii.

Innym jeszcze zabiegiem jest keratektomia fotorefrakcyjna zwana metodą PRK od skrótu photo – refraktive keratectomy, który jest zabiegiem wykonywanym na rogówce, poprzez wymodelowanie za pomocą lasera głębszych powierzchni rogówki tak, by ogniskowanie obrazu następowało dokładnie na powierzchni siatkówki. Dzięki usunięciu zewnętrznej warstwy rogówki, możliwe jest spłaszczenie lub też uwypuklenie, a przez to zmiana siły skupiającej oka. Rekonwalescencja po tym zabiegu może trwać nawet do kilku tygodni i pacjent odczuwa ból, przy czym nawet dwudziestu procentom pacjentów ból towarzyszy nawet przez kilka tygodni, a ponadto konieczne jest chronienie oka opatrunkiem. Dokonanie oceny efektów zabiegu jest możliwe dopiero po sześciu miesiącach od zabiegu, gdyż wtedy właśnie ustalany jest ostateczny kształt rogówki. Wadą tej metody jest to, że u pacjentów z dużą krótkowzrocznością istnieje ryzyko, że w trakcie gojenia rogówki, przybierze ona inny, niż zamierzony przed zabiegiem kształt. Takie zjawisko może doprowadzić do astygmatyzmu, który będzie trudny do skorygowania. Choć odczuwalna poprawa widzenia dostrzegalna jest natychmiast po zabiegu, to jednak ustabilizowanie się stanu oka następuje dopiero po kilku tygodniach. Metoda PRK przeznaczona jest dla krótkowidzów z wadą w przedziale od -1 do -8 dioptrii. Im mniejsza wada wzroku, tym skuteczność tej metody jest większa i osiąga nawet 98 procent. Należy wskazać, że wraz ze wzrostem liczby dioptrii skuteczność tej metody ulega dużemu zmniejszeniu. Niedogodnością tej techniki jest niemożność operowania jednocześnie obu rogówek ocznych i konieczność zaplanowania pomiędzy zabiegami trzymiesięcznej przerwy.

Zabiegi wykonywane przez chirurgów okulistów są bardzo popularne wśród pacjentów, jednak należy mieć świadomość, że rezultaty tych zabiegów są nieodwracalne, co w przypadku komplikacji i nieudanego zabiegu może mieć dramatyczne skutki. Pomimo tego, że zabiegi z użyciem lasera wykonywane są w szpitalu, z użyciem znieczulenia miejscowego, to mają do nich zastosowanie reguły dotyczące zabiegów chirurgicznych i w praktyce istnieje wiele przeciwwskazań w wykonaniu takich zabiegów. Do najczęściej występujących przeciwwskazań należą między innymi:

-zbyt młody wiek pacjenta (nieukończenie 21 lat)

-nieustabilizowanie wady wzroku

-występowanie jaskry

-zaćmy

-cukrzycy

-atopowego zapalenia skory i alergii

-stanów zapalnych oka

-odwarstwienia siatkówki

-występowanie zmian na rogówce

-chorób tkanki łącznej

-chorób autoimmunologicznych

-chorób infekcyjnych

-wszczepienie rozrusznika serca

-okres ciąży i karmienia piersią

Przed poddaniem się zabiegowi laserowej korekcji wady wzroku nie powinno się używać soczewek kontaktowych miękkich przez trzy tygodnie, a twardych przez cztery tygodnie, nie należy stosować kosmetyków w ciągu jednej doby przed zabiegiem i bezwzględnie nie wolno spożywać alkoholu przynajmniej na dwie doby przed zabiegiem. W przypadku pacjentów stosujących doustne środki antykoncepcyjne ważne jest, aby nie odstawiali przyjmowania ich w okresie trzech miesięcy przed, jak i trzech miesięcy po zabiegu.