Aparaty słuchowe – wskazania

Aparaty słuchowe – wskazania

Omawiając problem aparatów słuchowych trzeba dotrzeć najpierw do przyczyn utraty słuchu. Praktycznie w każdym miejscu drogi słuchowej może wystąpić tzw. ubytek słuchu. W przypadku kiedy problemem zostanie dotknięte ucho środkowe lub zewnętrzne, będziemy mieć do czynienia z tzw. ubytkiem przewodzeniowym,  a z ubytkiem odbiorczym wówczas gdy uszkodzone zostaną włókna nerwu słuchowego lub ucho wewnętrzne.

Pierwsze schorzenie może być spowodowane:

•     infekcją ucha środkowego,
•     patologią ucha,
•     zatkaniem woskowiną,
•     perforacją błony bębenkowej lub
•     uszkodzeniem łańcucha kosteczek.

Drugie, występuje m.in.

•     na skutek choroby Meniere’a,
•     ostrych lub przewlekłych urazów akustycznych,
•     zmian wiekowych,
•     ubytków wrodzonych i dziedzicznych.

W jaki sposób objawiają się ubytki słuchu?

Przede wszystkim problemami ze zrozumieniem rozmówców, wysiłkiem przy dosłyszeniu subtelnych dźwięków, takich jak szepty, krople deszczu, śpiew ptaków itp. Jeśli musisz znacznie podgłaśniać telewizor i radio, nie nadążasz za rozmową w grupie lub musisz spoglądać na usta mówiącego aby go zrozumieć, powinno wzbudzić to twój niepokój. Jeśli rodzina i znajomi zwracają ci uwagę na konieczność powtarzania przez nich swoich wypowiedzi, a w kinie, teatrze, na wykładzie lub w kościele masz poczucie, że przekaz do ciebie nie dociera, zastanów się nad wizytą u specjalisty.

 

Zdarza ci się słyszeć ale nie rozumieć?

Dzieje się tak dlatego, że w chorobach słuchu zmniejsza się bądź zanika czułość słyszenia, a spółgłoski nadawane na wysokiej częstotliwości (t, f, p, s, sz) są trudne do wychwycenia przez uszkodzone ucho. Skutkuje to oczywiście problemami w komunikacji, spowalnia proces zrozumienia i utrudnia wzajemne porozumienie.

Można spotkać się również z odwrotnym zjawiskiem (także wskazującym na niedosłuch). Chodzi mianowicie o utratę skupienia w hałasie. Są osoby doskonale słyszące i rozumiejące w ciszy ale zupełnie nie potrafiące poradzić sobie z konwersacją w hałaśliwym otoczeniu. Nie musi być to hałas przewyższający głośność toczonej rozmowy aby utrudnić odbiór. Skutecznie rozproszyć uwagę mogą pojedyncze dźwięki, np. tramwaju, samochodu czy rozmowy.

Minimalne trudności ze zrozumieniem pojawiają się już przy ubytku 15 dB, z prawie całkowitą głuchotą mamy zaś do czynienia przy ubytku 70-90 dB. Pomocy można zasięgnąć u laryngologa, audiologa lub lekarza rodzinnego, który pokieruje do właściwego specjalisty.
Rodzaje aparatów

Specjalista mając jasność co do twoich problemów ze słuchem, może przystąpić do doboru odpowiedniego aparatu słuchowego. Wszystkie aparaty słuchowe odbierają dźwięk przez mikrofon. Aby odgłosy mogły dostać się do słuchawki aparatu, najpierw są przetwarzane i odpowiednio wzmacniane a następnie za pomocą wkładki i rurki docierają do przewodu słuchowego. Ze względu na zastosowaną w aparatach technologię, można wyróżnić:

• aparaty cyfrowe – przetwarzany dźwięk rejestrują matematycznie i zamieniają w ciąg cyfr. Przy tym procesie urządzenie uwzględnia głośność i tempo dźwięku adekwatne do aktualnego momentu. Plusem tej technologii jest dokładność w przekazywaniu dźwięków i wysoka jakość odbioru, który można wielokrotnie powtarzać.
• analogowe – przetwarzają oryginalną akustykę na jeden ciągły sygnał elektryczny. Wykonywaną przez aparat fonokopię, można (w przeciwieństwie do cyfrowych odpowiedników) przetwarzać tylko do pewnego stopnia, aby kopia nie uległa zniekształceniu.
• analogowe programowane cyfrowo
• hybrydowe

Na rynku znajduje się szeroki wybór aparatów słuchowych. Ze względu na kształt można wyróżnić aparaty:

• całkowicie wewnątrzkanałowe (CIC) -ze względu na głębokie umieszczenie w przewodzie słuchowym i niewielki rozmiar obudowy, są one niemal niewidoczne. Aparat można indywidualnie dopasować do ucha, mogą z niego korzystać jednak osoby z odpowiednio pojemnym przewodem słuchowym. Do obsługi, a szczególnie wymiany baterii, z pewnością będą pomocne zręczne palce. Dla pacjentów ze znacznym ubytkiem słuchu ten rodzaj aparatów nie jest polecany;
• wewnątrzkanałowe (ITC) – odpowiednie dla małych i średnich ubytków słuchu. W odróżnieniu od poprzednich, posiadają większe baterie co czyni je łatwiejszymi w obsłudze;
• wewnątrzuszne (ITE) – praktyczne ze względu na większy rozmiar. Dodatkowo mogą być wyposażone w cewkę telefoniczną i większy wzmacniacz;
• aparaty zauszne (BTE) – jak sama nazwa sugeruje, umieszczone są za uchem, a bodźce słuchowe dochodzą do kanału przez rurkę i wkładkę. Ich odporność na urazy mechaniczne sprawdza się w użytkowaniu przez dzieci, które mogą wybrać także kolor swojego aparatu. Aparaty zauszne charakteryzują się silniejszym wzmacniaczem i większą baterią. Aparat można dobrać w zależności od kaprysu, do koloru włosów, ubrań, karnacji itp.

Jak wybrać odpowiedni aparat słuchowy?

Choć rodzaj aparatu jest determinowany przez stopień wady słuchu, preferencje pacjenta nie pozostają bez znaczenia. Jednym wystarcza dobra jakość sprzętu w pełni kompensująca ubytek słuchu, drudzy nie wyobrażają sobie aparatu bez prostej obsługi, jeszcze inni cenią sobie dyskretny wygląd sprzętu.

Determinującymi czynnikami przy wyborze okazują się najczęściej: stopień ubytku słuchu, (jeśli jest on znaczny, najlepszy komfort słyszenia prawdopodobnie zaoferuje ci aparat zauszny) oraz anatomia ucha, decydująca o aparacie wewnątrzusznym, ponieważ nie każde ucho jest wystarczająco głębokie aby pomieścić urządzenie.

W przypadku niedosłuchu w obu uszach, mogą się przydać dwa aparaty. Ułatwia to naturalną lokalizację dźwięków, co istotne szczególnie w hałaśliwym otoczeniu. Chciałoby się więc powiedzieć, co dwa aparaty to nie jeden.

Musisz także sprecyzować w jakich miejscach i sytuacjach aparat będzie ci niezbędny, a w których może tylko utrudniać normalne funkcjonowanie. Przeanalizuj także zasady działania poszczególnych urządzeń i dobierz takie, których obsługa nie będzie sprawiała ci problemu.

Jeśli zależy ci na małym rozmiarze, musisz się liczyć z równie małymi bateriami i przełącznikami. Dlatego nie poleca się małej aparatury osobom mających problemy ze wzrokiem. Współczesny rynek aparatów słuchowych kusi różnorodnością barw, rozmiarów i kształtów.

Badania słuchu

Aby mieć jasność co do ewentualnej wady słuchu, lekarz musi zbadać uszy otoskopowo, wypytać o historię twoich problemów ze słuchem, określić stopień zrozumienia przez ciebie mowy. Cały proces diagnostyczny jest szybki i bezbolesny.

Pierwszym podstawowym badaniem jest otoemisja akustyczna.

Polega na wpuszczeniu do ucha impulsu akustycznego, który jeśli ucho wewnętrzne jest zdrowe, powraca w postaci emisji zwrotnej. Umieszczona w zewnętrznym przewodzie ucha sonda, dokonuje pomiarów i rejestruje otoemisję akustyczną, którą obserwuje się u osób z progiem słuchowym nie gorszym niż 40 dB HL. Jeśli badanie wykaże brak otoemisji, można prognozować ubytek słuchu większy niż podana wartość, ale nie świadczy to w 100% o niedosłuchu. Negatywny wynik daje wskazanie do dalszej diagnostyki.

Kolejnym etapem jest nieinwazyjne badanie BERA, wykonywane najczęściej podczas snu.

Za pomocą słuchawek docierają sygnały akustyczne o określonych parametrach. Elektryczne potencjały słuchowe, będące reakcją na bodziec dźwiękowy, są rejestrowane za pomocą elektrod umieszczonych na skórze. W ten sposób zarejestrowana fala V może pokryć się z progiem audiometrycznym.

Audiometria tonalna

Io kolejna faza diagnostyki, w której za pomocą słuchawek prezentuje się tony o różnym natężeniu. Odbywa się w akustycznie izolowanej przestrzeni. W takich warunkach bada się częstotliwość 125-8000 Hz. Najniższy poziom, na którym zaobserwuje się słyszenie, stanowi próg dla danej częstotliwości. Wykaz wszystkich wartości tworzy krzywą progową, na której podstawie można wyciągnąć wnioski. Słuchawki używane w badaniu, zakładane na obydwie małżowiny, są przystosowane do przewodnictwa. Taka aparatura pozwala dotrzeć dźwiękowi przez ucho środkowe do wewnętrznego. Dużą rolę odgrywa tu także słuchawka kostna, umieszczana za małżowiną, za pomocą której badane jest przewodnictwo kostne a dźwięk dociera bezpośrednio do ucha wewnętrznego.

Aby sprawdzić stopień zrozumienia mowy, wykonuje się audiometrię mowy. Osoba badana powtarza słowa, które usłyszy o różnej głośności.

Wady słuchu powinny zostać wykryte jak najwcześniej. Wrodzone ubytki można zdiagnozować tuż po urodzeniu się dziecka. Wszystkie oddziały położnicze w naszym kraju posiadają sprzęt do badań otoemisyjnych dzieci. Jeśli próg słuchu utrzymuje się na poziomie do 40 dB HL, to odbiór bodźców akustycznych jest w normie. Brak zwrotnej emisji sygnału dźwiękowego sugeruje potencjalną wadę słuchu, większą od 40 dB. Takie przesiewowe badanie pozwala na wczesną diagnostykę i możliwie szybkie przeciwdziałanie dalszemu postępowi choroby.

Kolejne badanie – tympanometryczne ma na celu obserwację stanu ucha środkowego i zmierzenie podatności błony bębenkowej na zmiany ciśnienia. Można wyróżnić następujące typy tympanogramów:

• wskazujący na dobre funkcjonowanie ucha środkowego i błony bębenkowej (tympanogram A),
• świadczący o dysfunkcji trąbki słuchowej o podłożu zapalenia ucha środkowego lub przerostu migdałka gardłowego (tympanogram B),
• spotykany przy przewlekłym nieżycie trąbki słuchowej (tympanogram C).

Aby dokładnie określić stopień ubytku słuchu, trzeba poddać dziecko badaniu słuchowych potencjałów, które zostało już wcześniej opisane.

Od drugiego roku życia można diagnozować dziecko za pomocą audiometrii zabawowej. Dziecku, kierującemu głowę w stronę słyszanego dźwięku, wyświetla się na monitorze komputera obraz zabawki. Zachęca to małego człowieka do aktywnego udziału w badaniu.

Powyżej czwartego roku życia dziecko może uczestniczyć w tzw. audiometrii tonalnej zabawowej. Postać zabawowa, tego tradycyjnego badania słuchu, polega na włączeniu elementów zabawy. Zadaniem dziecka jest przełożenie zabawki z jednego pojemnika do drugiego, po usłyszeniu dźwięku. Pomóc w zaangażowaniu malucha może także elektryczna kolejka, która rusza jedynie po naciśnięciu przycisku w momencie następującym po usłyszanym w słuchawce sygnale.